เรื่องเล่ามีอยู่ว่านายเก๋าอยู่ในที่ดินของนายโจ๋โดยสิทธิครอบครอง นาย เก๋า ได้ไปขุดดินของนาย โจ๋ ไปขายให้แก่บุคคลอื่น นายโจ๋ จึงมาฟ้องเพื่อขอให้ศาลบังคับนายเก๋า ชดใช้ค่าเสียหายพร้อมดอกเบี้ย และค่าเรียกค่าขาดประโยชน์อีกด้วย
กรณีนี้ ศาลฎีกาได้วินิจฉัยแล้วเห็นว่าดินที่ขุดไปเป็นทรัพย์สินของนาย โจ๋ นายเก๋าไม่มีสิทธิที่จะขุดเอาหน้าดินไปจากที่ดินของนายโจ๋ เมื่อนายเก๋าขุดเอาดินของนายโจ๋ ไป นายโจ๋ ก็ย่อมมีสิทธิฟ้องบังคับให้นายเก๋านำดินที่ขุดไปนั้นคืนมาหรือขอให้ชดใช้ราคาเป็นตัวเงินได้ เป็นการใช้สิทธิติดตามเอาทรัพย์นั้นคืนซึ่งเป็นทรัพย์สินของตนจากบุคคลผู้ไม่มีสิทธิที่จะยึดถือไว้ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๓๓๖ มิใช่เป็นการฟ้องเรียกค่าเสียหายอันเกิดแต่มูลละเมิดซึ่งมีอายุความ ๑ ปี ตาม มาตรา ๔๔๘ ฟ้องจึงไม่ขาดอายุความ ทั้งการฟ้องคดีเพื่อใช้สิทธิติดตามเอาทรัพย์คืนนั้นนายโจ๋โจทก์ซึ่งเป็นเจ้าของมีสิทธิติดตามได้เสมอเว้นแต่กรณี จะต้องด้วยมาตรา ๑๓๘๒ และมาตรา ๑๓๘๓ ในเรื่องการครอบครองปรปักษ์ หรือเมื่อพ้นกำหนดอายุความอาญา แล้วแต่ว่ากำหนดอายุความไหนยาวกว่ากัน โจทก์จึงจะหมดสิทธิติดตามเอาคืน
ฉะนั้นกรณีการขุดเอาหน้าดินของผู้อื่น ไปขายแม้จะเป็นลักาณะการเช่าที่ดินเขามา ก็ยังถือว่าเป็นความผิดทางอาญา ฐานลักทรัพย์ ได้อีกด้วย อย่างเช่น การที่ นาย ก. เป็นผู้เช่าที่ดินของ นาย ข. ผู้เสียหาย ซึ่งนาย ข.เพียงแต่ให้สิทธิ นาย ก.เป็นผู้ครอบครองที่ดินดังกล่าว ในสภาพอสังหาริมทรัพย์เท่านั้น เมื่อที่ดินถูกขุดดินไปได้ ย่อมเปลี่ยนสภาพเป็นสังหาริมทรัพย์ โดยนาย ข.ผู้เสียหายไม่ได้มอบการครอบครองดินที่เป็นสังหาริมทรัพย์ให้ นาย ก. ครอบครอง ดินดังกล่าวจึงยังอยู่ในความครอบครองในความครอบครองของนาย ข. ผู้เสียหาย การที่ ก.เอาดินดังกล่าวไปขายโดยทุจริต อันถือเป็นการเอาทรัพย์ของผู้อื่น ด้วยการแสวงหาประโยชน์ที่มิควรได้ โดยชอบด้วย กฎหมาย จึงเป็นความผิดฐานลักทรัพย์แล้ว ครับ
ตามแนวฎีกา 5423/2541
816/2540,4804/2533,755/2527,ประชุมใหญ่ 1450/2510
